با ســلام و دعا برای شما عزیزان، زحمات شـما عزیـزان چیـزی نیست که بر کسی پوشـیده باشد. انشاءالله با کمک همه دستاندرکاران امور حوزه موفق شـوید پاسـخ گوی جهان اسـلام شـوید… از خداوند متعـال توفیق سرداران و ســربازان علوم اســلامی را خواستارم.
پیام رهبر کبیر انقلاب اسلامی به شورای مدیریت حوزه علمیه قم 1368/2/17
مقام معظم رهبری – حفظه الله
امروز شبهههائى مطرح ميشود … شبهات دينى، شبهات سياسى، شبهات اعتقادى و معرفتى در متن جامعـه تزريق ميشود ـ بهخصوص در ميـان جوانان ـ هدفش فقط اين است كه يكى را از يك فكرى منتـقل كنـد به يك فكر ديگرى؛ هدفش اين است كه پشتوانههاى انسـانى نظام را از بين ببرد. تقويت ايمان دينى، تأمين نيازهاى فكرى و استفهامهاى نسل جوان… عمدتاً متوجه به روحانيت و حوزههاى علميه است. دائماً شبهه القاء ميكنند؛ بايد بهطور دائم و بهروز پاسـخ شـبههها را داد.
قـم مهر سال 1389
مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم در یک نگاه
مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات حوزه علمیه م در سال 1379 به منظور تبیین روزآمد اندیشه دینی در جهت پاسخگویی به پرسشهای بنیادین و رفع و دفع آسیبها و شبهات در حوزه دین، توسط شورای عالی حوزه علمیه تأسیس گردید. برخی از فعالیتهای مرکز: 1. انتشار حدود 70 عنوان کتاب. 2. پاسخگویی علمی به بیش از 150 هزار پرسش در 9 گروه و رشته تخصصی قرآن و حديث، فقه، کلام و فلسفه، حقوق و فلسفه احکام، سياست و اجتماع، تربيت و روانشناسی، اديان و مذاهب، تاريخ و سيره، شبهه یابی. 3. تولید نرم افزار تخصصی پاسخ 1 و پاسخ 2 (با حدود 14 هزار پرسش و پاسخ). 4. تولید نرم افزارهای مناسبتی مانند پیامبر اعظم(صلیالله علیه و آله)، غدیر، کوثر، خورشید نینوا، صبح بیداری 1 و2، فریضه انتخاب، راه امام و تربیت فرزند. 5. فعالیت سایت اندیشه قم با بیش از یک دهه سابقه. 6. برگزاری بیش از 200 نشست تخصصی کانون گفتمان دینی در مدرسه علمیه فیضیه و دیگر نقاط کشور. 7. حضور در نمایشگاههای متعددی چون نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، کتاب تهران و مطبوعات. 8. چاپ بیش از 20 شماره فصلنامه تخصصی صباح تحت اشراف حضرت آیت الله العظمی سبحانی و راهاندازی نشریه تخصصی پاسخ. 9. رصد و تحلیل نظاممند شبهات در فضای مجازی، مطبوعات، کتب و رسانه های تصویری.
* این مرکز در گذشـته با نام «مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیـه » فعالیت مینمود.
چارت مرکز
شورای سیاستگذاری
شوراي سياستگذاري مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات از سه عضو حقوقي و چهـار عضو حقيقي ذيل تشـکيل ميشـود:
1- رياست مرکز.
2- معاونت پژوهش مرکز مديريت حوزههاي علميه.
3- معاونت تبليغ مرکز مديريت حوزههاي علميه.
4- و چهار نفر از صاحبنظران حوزوي.
برخی مصوبات شورا بدین ترتیب میباشد:
1- تدوين سياستهاي کلان مرکز در 12 بند
2- تدوين سياستهاي بخشي مرکز
3- تدوين ساختار جديد مرکز
4- بررسي و تصويب برنامه و بودجه مرکز. 4- تدوين آييننامه جلسات شورا و…
ریاست مرکز
در مورخ 17 اردیبهشت ماه 1399 با حکم مدیر محترم حوزههای علیمه، حضرت آیت الله اعرافی(زیدعزه) جناب حجت الاسلام والمسلمین محمدباقر پورامینی به عنوان مدیر مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات ـ حوزههای علمیه منصوب گردید.
دفتــر ریاست:
برخی از فعالیتهای دفتر ریاست بدین شرح است: هماهنگي ديدارها و امور مربوطه به رئيس مرکز، انجام امور دبيرخانه، پيگيري مصوبات و نامهها، حضور فعال در جلسات و پيگيري مصوبات، تنظيم برنامهها و امور روزانه رئيس مرکز، تهيه پيشنويس مکاتبات رئيس مرکز، ثبت، طبقهبندي و نگهداري اسناد مربوط به دفتر رياست، امور محوله از سوي رئيس مرکز و …
گروه برنامهریزی و نظارت
این گروه در جهت اجرايي نمودن سياست هاي مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات و نيز پياده سازي اهداف مركز بر فعاليت گروهها و بخش هاي مختلف مركز نظارت داشته و اقدامات اجرايي لازم جهت تسهيل در روند پژوهش را براي اعضاي مركز فراهم مي نمايد. اهم وظايف اين گروه بدین شرح است:
تدوين برنامه و بودجه ساليانه، نظارت مستمر و مرحلهاي بر اجراي دقيق برنامهها بر اساس بودجه مصوب، نظارت و ارزشيابي عملکرد و فعاليتهاي مجموعههاي مرکز، بررسي سازماني و برآورد نيروي انساني مورد نياز مرکز و ايجاد زمينه جذب نيروهاي کارآمد، برنامهريزي براي بهبود روشهاي انجام کار و تحول اداري، پيشبيني، طراحي و پيشنهاد چارت تشکيلاتي مرکز به رياست حسب درخواست، تهيه شرح وظايف کليه معاونتها، مديريتها، واحدها و…، طراحي شيوههاي نوين اجرايي جهت بهينه سازي و ارتقاء توانمنديها در قالب استانداردهاي معتبر مراکز پژوهشي، طراحي فرمهاي مورد نياز مرکز، برنامهريزي، آيندهنگري و تعيين سياستها و شيوههاي اجرايي با عنايت به استراتژي کوتاه مدت و دراز مدت مرکز، نظارت بر اجراي برنامهها و طرحهاي مرکز، کارسنجي و نظرسنجيهاي مستمر دقيق و علمي، ساماندهي منابع انساني مرکز، گزارشگيري از بخشهاي مختلف و ارائه گزارش به رياست در صورت نياز.
اداره ارتباطات: www.pepasokh.com
– واحد روابط عمومی:
تبلیغات شامل نشریه روابط عمومی، بروشور مرکز، تیزر تبلیغاتی، پیگیری همکاری های علمی، انجام دیدارها و بازدیـدها با شخصیتها و مراجع، مراکز علمی و …، هماهنگیها جهت چاپ مقاله، مصاحبهها، رونماییها و…، پایگاه اطلاع رسـانی مرکز که پوشش رسانهای اخبار داخل و خارج مرکز را عهـدهدار میباشـد.
– واحـد همایش و نشستهای علمی:
هماهنگی های بین ادارات جهت اعزام کارشناس، برگزاری کانون گفتمان دینی و نشست های علمی بصورت مستقل و مشارکتی.
– واحـد مراسمات و نمایشگاهها:
پیگیری تابلو اعلانات داخل مرکز، جذاب سازی محیط کار، پخش اذان، برگزاری مراسم های داخلی همچون هماهنگی ها، بنر، پذیرایی، آماده سازی محیطها، ضبط و فیلمبرداری، تهیه تقویم مناسبت ها و تقویم شرکت در نمایشگاه ها، طرح نمایشگاههای مستقل.
– واحـد همکاری های علمی:
این بخش به دنبال عقد تفاهم نامه و همکاری های علمی با مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی است. تعدادی از ارگان های مرتبط بدین شرح است:
نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، عقیدتی سیاسی ارتش، دانشکده صداسیمای قم، برخی از مدارس علمیه کشور، خبرگزاری ها (فارس، حوزه نیوز و …)، روزنامه های کثیرالانتشار (کیهان، رسالت، جمهوری و …) سازمان تبلیغات اسلامی و …
دیدار با مراجع عظام:
یکی از برنامههای مستمر مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات دیدار با مراجع عظیمالشأن تقلید، جهت ارائه گزارش فعالیتها و استفاده از رهنمودهای حکیمانه آن بزرگواران است.
برخی از این دیدارها به قرار زیر است:
1. حضور در بیت مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنهای و دیدار با معظم له در سال 1380.
2.حضور در بیت حضرت آیت الله جـوادی آمـلی و دیدار با معظم له در سال 1391.
3. حضور در بیت حضرت آیت الله سـبحانی و دیـدار با معظــم له در سال 1392.
4.حضور در بیت حضرت آیت الله نوری همدانی و دیدار با معظم له در سال 1392.
5. حضور در بیت حضرت آیت الله مکارم شیرازی و دیدار با معظم له در سال 1392.
6. حضور در بیت حضرت آیت الله وحید خراسانی و دیدار با معظم له در سال 1392.
7. حضور در بیت حضرات آیات ملکوتی، اسـتادی و یزدی و دیدار با ایشان.
گفتمانها و نشستها:
کانون گفتمان دینی با هدف تبیین و بررسی عالمانه شبهات مطرح در بین اقشار فرهیخته، اساتید، دانشجویان و طلاب شکل گرفته و در راستای دفاع از حریم اندیشه دینی و پاسخ به شبهات و سؤالات مغرضانه و تهاجمی علیه دین و مبانی اصولی اسلام میباشد. این نشست ها از سال 1379 در مدرسه علمیه فیضیه آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد. تا به حال 103 جلسه در سلسله حلقات کانون گفتمان دینی در مدرسه علمیه فیضیه قم برگزار شده است. دیگر جلسات گفتمان ها بدین شرح است: 27 جلسه در استان همدان، 14 جلسه در استان زنجان، 10 جلسه در استان تهران، 8 جلسه در استان خراسان شمالی، 3 نشست در استان آذربایجان غربی، 16 نشست در استان قم و 2 نشست در شهر شوش واقع در استان خوزستان.
برخی از اساتید و آیات برجسته ای که در این جلسات حضور داشته و پاسخ گوی شبهات بوده اند، بدین ترتیب میباشند:
حضرت آیت الله جـوادی آمـلی، حضرت آیت الله ســبحانی، حضرت آیت الله مصــباح یزدی، حضرت آیت الله معرفت، حضرت آیت الله مؤمن، حضرت آیت الله آملی لاریجانی، حجت الاسلام و المسـلمین غروی، حجت الاسلام و المسـلمین ربانی گلپایگانی، حجت الاسلام و المسـلمین قرائتی، حجت الاسلام و المسـلمین دکتر خسـروپناه، حجت الاسلام و المسـلمین رضـایی مهر، حجت الاسلام و المسـلمین میرباقـری، حجت الاسلام و المسـلمین سید حمید روحانی، حجت الاسلام و المسلمین بهروز لک، حجت الاسلام و المسلمین کدخدایی و …
عناوین برخی از مهم ترین نشست های برگزار شده بدین شرح است:
دین و آزادی (3 نشست). قلمرو دین (12 نشست). پلورالیسم دینی. مسئله بانکداری(2 نشست). خاتمیت و امامت(2نشست). دست آوردهای انقلاب اسلامی. کالبد شکافی وهابیت در عصر حاضر. غدیر شناسنامه شیعه. دین و سکولاریسم. قرائت های مختلف از دین. انتظار بشر از دین. فمینیسم. هرمنوتیک و قرآن. نقش ادیان و مذاهب انحرافی در جنگ نرم. راهبردهای عدالت اقتصادی در ایران. بصیرت سیاسی و مؤلفه های آن. دین و تکنولوژی. دین و جامعه شناسی. دین و تبعیض علیه زنان. رسانه های ضد شیعی. ماهواره و تاثیر آن در تربیت فرزند و …
حلقههای نقــد:
یکی از فعالیت های مرکز، برگزاری حلقههای نقد کتاب است. کتابهایی که چاپ شده اند، با حضور نویسنده، کارشناسان مربوطه و مدیـران و محققین گروه های علمی؛ به نقـد و بررسی شکلی و محتوایی گذاشته میشود. تا به حال دو حلقه نقد برای کتابهای سلامت قرآن از تناقض و سیره نظامی امیرالمومنین (ع) برگزار شده است. در گذشـته حـدود 20 حلقه نقد توسط گروه مطـبوعات و بـرای نقـد موضـوعات روز سیاسی و اعتـقادی برگزار شد.
شرکت در نمايشگاه ها:
مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات در راستاي اطلاع رساني مطلوب به مخاطبين و پاسخ گویی به شبهات با ایجاد غرفه پاسخ گویی و فروش محصولات مربوطه، در نمايشگاه هاي مرتبط و نمايشگاه هاي تخصصي شرکت و حضور فعال داشته است.
برخی از نمایشگاههایی که مرکز در طول سالیان گذشته در آن حضور فعال داشته است، بدین شرح می باشد:
1. نمايشگاه بين المللي کتاب.
2. نمايشگاه بين المللي قرآن کريم (ماه رمضان): از سال 1379 تا کنون این حضور ادامه داشته است. (کسب 3 تقدیرنامه و انتخاب به عنوان غرفه برتر و کارشناس برتر در بخش حوزوی نمایشگاه و …)
3. نمایشگاه مطبوعات. (3 دوره)
4. نمایشگاه قرآن و عترت مشهد.(1391)
5. نمایشگاه کتاب حوزه در مجتمع امام خمینی «ره» جنب گلزار شهدا. (3 دوره)
6. نمایشگاه های مناسبتی و موضوعی:
– حضور در نمایشگاه دایر شده در اطراف حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها. (1390)
– نمایشگاه همکاری های آموزش و پرورش و حوزه های علمیه در گلزار شهدای قم به مدت یک هفته.
– نمایشگاه مراکز حوزوی جهت بازدید مقام معظم رهبری در خلال سفر معظم له به قم . (1390)
– نمایشگاه با همکاری نیروی انتظامی استان قم به مناسبت هفته نیروی انتظامی. (1392)
نشريه پاسـخ: www.ntpasokh.ir
فصلنامه تخصصي پاسخ ویژه پاسخ گویی به شبهات دینی و بنيادين، و در راستاي پاسخ گویی متقن وعلمی به شبهات علیه اعتقادات، احکام، فرهنگ و ارزشهای اسلامی ونظام جمهوری اسلامی ایران، پديد آمده است. اين نشريه با ايجاد فضايی مناسب برای عرضه اندیشه دینی و با بهره گيري از دانشمندان و پژوهشگران حوزه هاي علميه در زمینه پاسخ گویی به شبهات، به معرفي جریان های شبهه افکن و مراکز تولید و توزیع شبهه پرداخته و با پاسخ گویی روز آمد به شبهات رایج و نوپدید و در قالب های جذاب برای مخاطب، رویکردي فعّال، تهاجمی و تاثیرگذار را در مواجهه با جريان هاي الحادي، التقاطي، عرفان هاي كاذب، متصوفه و جريان هاي تكفيري در پيش گرفته است.
جامعه هدف نشریه، حوزویان، دانشـگاهیان وتاثیرگذاران عرصـه فرهنگی جامعـه ی اسـلامی می باشـند كه در عرصه هاي «قرآن و علوم حدیث»، «تربیت واخلاق»، «کلام و فلسفه اسلامی»، «فقه»، «تاریخ اسلام و سيرة معصومين عليهم السلام»، «حقوق و فلسفه احكام»، «سیاست و جامعه»، «مباحث زنان و خانواده» و «اقتصاد اسلامی» به آنان ارائه خدمت ميشود. نشريه پاسـخ در گذشته با نام «صـباح» در 20 شماره تحت اشراف حضرات آیات سـبحانی، مؤمن و مرحوم آیتالله معرفت منتشر میگشت.
معاونت پژوهش
معاونت پژوهش مرکز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزة علمية قم، مهمترين معاونت این مرکز است که وظیفه آن هدايت، مديريت ونظارت بر فعاليتهاي علمي و پژوهشي گروههای علمی مرکز که شامل گروه ادیان و مذاهب، تاریخ و سیره، تربیت و مشاوره، حقوق و فلسفه احکام، سیاست و جامعه، فقه، قرآن و حدیث، کلام و فلسفه و شـبهه یابی میباشد؛ اهم مسئووليتها و فعاليتهاي اين معاونت به شرح ذيل ميباشد:
1. مديريت و نظارت بر فعاليتهاي علمي و پژوهشي گروههاي علمي مرکز، اعم از پاسخ به پرسشهاي رسیده، نقد شبهات و ارائه موضوعات برای پژوهشها و انجام پژوهشهای علمي در قالب تألیف کتاب، مقالات علمی، نرم افزارهای تخصّصی و…
2. برگزاري دورههاي آموزشي براي مديران، دبيران و محقّقان مرکز، با هدف ارتقای سطح علمي و مهارتي اعضاء.
3. مديريت و بهروزرساني سايت انديشه قم؛ این سایت از سايتهاي علمي و ديني معتبر می باشد که ماهیانه بیش از 300000 بازديد کننده را به خود جذب کرده است.
دفتر معاونت:
این دفتر وظیفه پیگیری مصوبات، نامهها و دستورات معاونت و برگزاری جلسات آن را به عهده دارد. از دیگر وظایف این دفتر دریافت و ارسال سؤالات و شبهات پرسشگران و تقسیم سؤالات بین گروههای علمی مرکز جهت پاسخگویی میباشد. همچنین تهیه و تکمیل بانک اطلاعات محققین و بانک پرسشها و پاسخها توسط دفتر معاونت صورت میپذیرد.
مدیریت سایت و نرمافـزار: www.andisheqom.com
سايت تخصصی انديشه قم وابسته به مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علميه قم ميباشد که پس از برنامهريزي هاي کارشناسانه و تصويب شوراي عالي حوزه علميه، در سال 80 طراحی گرديد.
اين سايت با وجود بيش از 50 بخش اصلي و هزاران مقاله و مطلب علمي به لحاظ گستره و کيفيت محتوايي يکي از برترين سايتهاي شيعي و حوزوي در عرصه نشر علوم و معارف شيعي است که توانسته توجه مخاطبين بسياري را به خود جلب نمايد، به طوري که ميانگين بازديد کاربران اين سايت ماهيانه بیش از 300،000 نفر می باشد. این پایگاه ذیل چهار عنوان اصلی؛ پرسش و پاسخ، پاسخ به شبهات، نقد و بررسی مطبوعات و نقد شبهات اینترنتی به امر پاسخ گویی به سوالات مشغول است.
از جمله مهم ترین بخش های این سایت می توان به بخش قرآن شناسی با حدود 2000 مطلب و مقاله علمی در دو حوزه علوم و معارف قرآن و 6 دوره تفسیر کامل اشاره نمود. از دیگر بخش های غنی این سایت موضوع پیامبر و اهل بیت علیهم السلام است که 570 مقاله را در خود جای داده است. برخی دیگر از بخش های مهم سایت عبارتند از:
آشنایی با نهج البلاغه 181 مقاله؛ شیعه شناسی 56 مقاله؛ حدیث شناسی 215 مقاله؛ فقه و احکام شرعی77 مقاله؛ عقاید اسلامی 68 مقاله؛ فلسفه اسلامی 75 مقاله؛ کلام جدید 32 مقاله ؛ نماز و عبادت 364 مقاله ؛ امام زمان(عج) و مهدویت 156 مقاله؛ تاریخ اسلام 260 مقاله؛ دعا شناسی 168 مقاله؛ فضایل اخلاقی 72 مقاله؛ رذایل اخلاقی 67 مقاله؛ مصنفات معروف علما 277 مقاله؛ پرسش ها و پاسخ ها 3375 مقاله؛ انقلاب اسلامی 161 مقاله؛ ولایت فقیه 40 مقاله؛ امام خمینی(ره) 194 مقاله؛ مناظرات علمی 313 مقاله؛ کتابخانه جوانان 60 عنوان کتاب؛ علمای شیعه 353 مقاله؛ پاسخ به شبهات 214 مقاله؛ نقد و بررسی مطبوعات 754 مقـاله؛ کانون گفتـمان دینی 275 مقاله؛ نقد شـبهات اینترنتی 97 مقاله؛ توصـیه های تربیتی225 مقـاله؛ و …
پایگاههای جدید مرکز:
1. پایگاه نشریه تخصصی پاسخ.
2. پایگاه انگلیسی پاسخ
3. پایگاه اطلاع رسانی مرکز
نرم افزارهای مرکز:
1- نرم افزار پاسخ 1 و 2: (هزاران پرسش و پاسخ تفصـیلی)
2- نرم افزارهای مناسبتی: تولید نرم افزارهای مناسبتی که حجم آنها کمتر از 3 مگابایت بوده و جهت دانلود رایگان در پایگاه اندیشه قم قرار دارد. عناوین این محصولات بدین شرح است: پیامبراعظم(صلّیالله علیه و آله)، غدیر، کوثر، خورشید نینوا، تربیت فرزند، فریضه انتخاب و صبح بیداری 1و2.
3- نرم افزارهای موضوعی و تخصصی: این نرم افزارها چند رسانه ای بوده و علاوه بر این که حاوی کلیه پرسش و پاسخ های مربوطه میباشد کتاب ها، مقالات، فیلم، صوت و گالری تصاویر را نیز در خود جای داده است.
4- نرم افزارهای اندرویدی: پس از آغاز تولید نرم افزارهای مناسبتی محتوای نرم افزارها در قالب اندروید نیز ارائه می گردد که جهت دانلود رایگان در پایگاه اندیشه قم قرار داده میشود.
معرفی نرمافزارهای تولید شده مرکز
نرم افزار پاسخ:
نرمافزار پاسخ شامل 8 هزار پرسش و پاسخ مرتبط با شبهات رایج است. سؤالات اين نرم افزار با ساختار موضوعي در 13 عنوان علوم و معارف قرآن، كلام، حديث، دین پژوهی، اديان و مذاهب، تاريخ و سيره، اخلاق، تربيت و مشاوره، فقه، عرفان، فلسفه، سیاست و حقوق طبقهبندي شده است. این نرم افزار در سال 1390 و در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، توسط حضرت آیت الله مقتدایی رونمایی شد.
نرم افزار پاسخ 2:
نرم افزار پاسخ 2 شامل 13500 پرسش و پاسخ تفصیلی است. سؤالات اين نرم افزار با ساختار موضوعي در 14 عنوان علوم و معارف قرآن، كلام، حديث، دین پژوهی، اديان و مذاهب، تاريخ و سيره، اخلاق، تربيت و مشاوره، فقه، عرفان، فلسفه، سیاست، حقوق و فلسفه احکام طبقهبندي شده است. این نرم افزار در سال 1392 و در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، توسط حضرت آیت الله حسینی بوشهری رونمایی شد.
خورشید نینوا:
اين نرم افزار با موضوع امام حسین(علیهالسلام) و قیام عاشورا، شامل حدود 200 پرسش و پاسخ در 13 موضوع بوده و در موضوع چهاردهم آن با پاسخ به دهها پرسش، به احکام عزاداری پرداخته شده است. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: فلسفه و اهمیت قیام امام حسین(ع)، اهل بیت و قیام امام حسین(ع)، ویژگی های امام حسين(ع)، حوادث از مدینه تا کربلا، سيره امام حسين(ع)، فرزندان امام حسين(ع)، یاران امام حسین(ع)، شیعیان و نهضت عاشورا، حوادث عاشورا و پس از آن، زیارت امام حسین(ع)، فلسفه و اهمیت عزاداری، امام حسین(ع) از منظر دیگران، احکام عزاداری و سائر مباحث.
تربیت فرزند:
این نرم افـزار با موضوع تربیت اسـلامی فرزند، شامل حدود 85 پرسش و پاســخ در 6 موضوع میباشد. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: حقوق فرزندان، تربیت دینی فرزندان، تربیت جنسی فرزندان، مشکلات رفتاری فرزندان، اختلافات والدین با فرزندان، تشويق و تنبيه فرزندان.
فریضه انتخاب:
اين نرم افزار با موضوع انتخابات شامل حدود 100پرسش و پاسخ در 8 موضوع می باشد. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: حماسه سیاسی؛ مظهر مردم سالاری دینی، مشارکت و انتخاب آگاهانه، مردم و حماسه حضور، نظارت؛ تضمين سلامت انتخابات، جايگاه و اختيارات رياست جمهوري، رياست جمهوري و رهبري، انتخاب اصلح، حماسه سياسي و فتنه دشمن.
صبح بیداری 1:
اين نرم افزار با موضوع انقلاب اسلامی شامل 150 پرسش و پاسخ در 11 موضوع می باشد. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: زمینه ها و پیش زمینه های انقلاب، اندیشه انقلاب اسلامی، انقلاب؛ امام و رهبری، انقلاب و عوامل مؤثر بر آن، انقلاب و جریان های فکری؛ سـیاسی، ساختـار رژیم پهلوی، تحولات انقـلاب و پس از پیـروزی آن، انقلاب و آرمان ها، انقلاب و دستاوردها، انقلاب و چالش ها، انقلاب و بازتاب های آن (بیداری اسلامی).
صبح بیداری 2:
اين نرم افزار که در مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات (حوزه علمیه قم) تهیه شده است شامل 166 پرسش و پاسخ در 11 موضوع می باشد. مجموعه ي حاضر پس از بازبینی صدها پرسش و پاسخ با محوريت مباحث مرتبط با انقلاب، انتخاب شده و بعد از اصلاح براي استفاده در نرم افزار آماده شده است.
(موضوعات این نرم افزار همانند نرم افزار صبح بیداری 1 می باشد).
پیامبر اعظم(صلّیالله علیه وآله):
اين نرم افزار با موضوع پیامبر اعظم شامل حدود 250 پرسش و پاسخ در 15 موضوع می باشد. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: فلسفه نبوت، ولادت و رحلت پیامبر اعظم ، وحی، معجزات، علم پیامبر ، عصمت پیامبر، ویژگی ها، همسران، پیامبر و اصحاب، پیامبر و خلافت، پیامبر و مخالفان، جنگهای پیامبر، آیین جهانی، خاتمیت، سایر مباحث.
کوثر:
اين نرم افزار با موضوع شخصیت و منزلت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، شامل بیش از 100پرسش و پاسخ در 10 موضوع بوده و در موضوع یازدهم آن روایاتی از حضرت زهرا (س) قرار داده شده است. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: فضائل حضرت زهرا (س)، حضرت زهرا (س) و پیامبر(صلّیالله علیه وآله)، حضرت زهرا (س) و حضرت علی (علیهالسلام)، حضرت زهرا (س) و فدک، حضرت زهرا (س) و دیگران، سیره حضرت زهرا (س)، خطبه و سخنان حضرت زهرا (س)، احادیثی از حضرت زهرا (س)، حضرت زهرا (س) و ولایت، شهادت حضرت زهرا (س)، سایر مباحث زندگی حضرت زهرا (س).
غـدیر:
این نرم افزار با موضوع واقعه غدیر شامل 67 پرسش و پاسخ در 9 موضوع می باشد. موضوعات این نرم افزار عبارتند از: حدیث غدیر، غدیر در قرآن، پیامبر (صلّیالله علیه وآله) و غدیر، امام علی (علیهالسّلام) و غدیر، غدیر در کلام اهلبیت(علیهمالسّلام)، صحابه و غدير، اهل سنت و غدیر، عید غدیر، سائر مباحث.
اداره آموزش
اداره آموزش که از سال 1390 تأسـیس و از زیر مجـموعههای معاونت پژوهش میباشد، در جهت افزایش توانمندی همکاران و محقـقان مرکز و نیز طلاب حوزه های علمـیه سراسر کشور و در راسـتای پاسخگویی به شـبهات و دفاع از کیـان اعتــقادی شیعه تلاش می نماید. از جمـله مهمترین وظایف اداره آموزش، آسیبشـناسی و مطـالعة نیازهای آموزشی محققان مرکز میباشد که با بهرهگیری اسـاتید کار آزموده به این مهم توجه ویژهای دارد. از دیگر وظایف این اداره، ایجاد دورههای آموزشی رسمی پس از تصویب در شورای گسترش شـورای عالی حوزههای علمـیه، آسیب شـناسی و پیشنهاد تاسـیس رشـته های تخصـصی یا تغیـیر در رشـتههای حوزههای علمیه میباشد.
اداره پشتیبانی علمی
واحد کتابخانه:
کتابخـانه مرکز، حـدود 4500 جلد کتاب در موضـوعات و عنـاوين مختلف داشـته که بر اسـاس نيــاز گروههاي علـمي مرکز ردهبندي شدهاند. عمده مراجعين و اسـتفادهکنـندگان از کتــابخانه که به صـورت قفســه بـاز است، محققين، مديران و دبيران گروههاي علـمي مرکز ميباشند.
واحد پيگيري پروژه :
اين واحد مسئوليت پيگيري و به سامان رساندن طرح هاي علمي که جهت تأليف کتاب ارائه مي شود را به عهده دارد. پس از آن که موضوعي از سوي گروه پيشنهاد شد، اين موضوع در جلسه اي با عنوان شوراي پژوهي با حضور کارشناسان داخل و خارج از مرکز، بررسي شده و در مورد ادامه روند آن تصميم گيري مي شود. تاکنون بيش از صد جلسه شـوراي پژوهش برگزار شده است. پس از تصويب موضوع در شـوراي پژوهش، طرح تفصـيلي موضوع توسـط محقق ارائه ميگردد که اين طرح نيز در شوراي با عنوان شوراي علمي مورد بررسي قرار گرفته که تأييد يا عدم تأييد طرح منوط به نظر اعضاي جلسه و کارشناسان مرتبط با موضوع مي باشد. تاکنون بيش از صد جلسه شوراي علمي برگزار شده است و اساتيد و کارشناسان زيادي در اين جلسات شرکت کرده اند. پس از تصويب طرح و انعقاد قرار داد، محقق تأليف را شروع کرده و پس از ارائه، جهت ارزيابي محتـوا، در اختیار کارشـناسان مربوطه قرار ميگيرد. تاکنون بيش از صد کتاب مورد ارزيابي قـرار گرفته است.
واحد آماده سازي:
واحدي است در راستاي کار پروژه هاي تأليفي و پاسخ دهي به سؤالات. تمامي پاسخ هاي ارائه شده از سوي گروه ها جهت ارسال به پرسشگران در اين واحد تايپ و آماده سازي مي شود. نمونه خواني، ويراستاري و صفحه آرايي کتاب ها و مقالات مرکز به عهده اين واحد بوده که تاکنون بيش از هزاران پاسخ تايپ و ارسال شده و 60 عنوان کتاب صفحه آرائي گرديده است.
واحد رسانههای تصویری :
این واحد با هدف پاسخ گویی به شبهات مراکز شبهه افکن تصویری در سال 1388 تاسیس گردید. آشنایی با فیلم ها و برنامه های مستند دارای شبهه، جمعآوری و رصد شبهات و مطالب انحرافی آنها و تولید برنامه های مشابه در راستای پاسخدهی در قالبهای مختلف، از وظایف این واحد است. تاکنون بسیاری از رسانه های القاء کننده شبهات در موضوعات سیاسی، اجتماعی و اعتقادی شناسایی شده و آرشیو مناسبی در هر موضوع آماده شده است. بدنبال آماده سازی پاسخ های این مطالب، طرح های تولیدی در قالب های داستانی، مستند و … شکل گرفته و با تأمین هزینه ها، ساخته خواهد شد. ارتباط با صداسیما و شبکه های مختلف دینی ماهواره ای و دانشگاهها و اشخاص فعال در عرصه هنر دینی، جهت تعامل بیشتر در پاسخ گویی و ارائه مشاوره و برگزاری جلسات گفتمان رسانه، جهت معرفی و آشنایی سازی مخاطبان با شیوه های تاثیرگذاری آنها و بررسی زمینه های پاسخ دهی، از دیگر برنامه های این واحد است.
کارهای تولیدی و در دست اجرای واحد رسانه های تصویری:
1 . مستند 50 قسمتی پاسخ گویی کوتاه به شبهات
2 . مستند معرفی مرکز
3 . برنامه های کوتاه مدت پاسخ گویی به شبهات در سایت های دانلود فیلم
4 . مستند کارکردهای دین (26 دقیقه)
5 . ناقوس ابلیس (معرفی شبکه های ماهواره ای شبهه افکن)
گروههای علمی مرکز
1. شبههیابی
يکي از وظايف اصلي مرکز ايجاد سامانه شبهه شناسي و آسيب شناسي است که در اين راستا در سال 1388 واحد شبههیابی براي رصد شبهات راه اندازي گرديد. اهم فعالیتهای گروه عبارت است از:
– شناسایی سایتها، وبلاگها و دیگر رسانههای مکتوب و غیرمکتوب شبهه افکن.
– جمعآوری، مطالعه و استخراج شبهات از مقالات، کتب و دیگر محصولات حاوی شبهه.
– شناسایی جریانهای فکری معاند و فعال در امر نشر شبهات.
– شناسایی مراکز، سازمانها و شخصیتهای حقیقی و حقوقی فعال در امر شبههسازی و نشر شبهات.
گزارش کارگروه شبهه یابی در یک سال92 به ترتیب زیر ارائه میشود:
گروه شبهه یابی در سابق با نام گروه مطبوعات فعالیت مینمود و برخی آثار مرکز متعلق به این گروه بوده است:
آسیب شناسی مطبوعات 1 و 2 و3 – جمعی از محقّقین
2. کلام و فلسفه
پاسخ به پرسش ها و شبهات رسيده از طريق پرسشگران و يا مطبوعات و سايت هاي مختلف در حوزة کلام اسلامي و کلام جديد، فلسفه اسلامي و عرفان اسلامي، تهيه و ارائه دستاوردهاي پژوهشي در قالب مقاله و کتاب و نرم افزارهاي اسلامي. کتاب های چاپ شده توسط این گروه بدین ترتیب می باشد:
1.آخرین سفر – رحيم لطيفي
2.اخلاق و عرفان – رضا رمضاني
3.امام مهدی (عجلالله فرجه) – رسول رضوي
4.ایمان و چالشهای معاصر – محمدتقي فعالي
5.پرسمان عصمت – حسن يوسفيان
6.پرسمان مدرنیسم و پست مدرنیسم – منصور نصيري
7.پلورالیسم دینی – مجموعه مقالات
8.تبیین و تحلیل سکولاریسم – سيد محمد علي داعي نژاد
9.جوانان و پرسشهای عرفانی – محمدرضا متقيان
10. خاتمیت در محضر علما – سعيده سادات نبوي
11. عالم برزخ – رحيم لطيفي
12. عدل و حکمت – علي تقوي – حسين صادقي
13. عصمت – محمد امين صادقي
14. قلمرو دین – عبدالحسين خسروپناه
15. کلام جدید – عبدالحسين خسروپناه
16. مرگ، واقعیت ناشناخته – محسن ميرزا پور
17. نانمایی، شکاکیت و نسبیت گرایی – حسين عشاقي
18. نبوت و رسالت – فاضل عرفان
19. وحی از دیدگاه بزرگان – عبدالله حیدری (جعفری)
3. تربیت و مشاوره
رشته روان شناسي در حوزه علوم انساني قرار دارد و به مطالعه رفتار و فرايندهاي ذهني انسان مي پردازد. طبيعي است تفاوت در نگاه هستي شـناسـانه صاحب نظران اين عرصـه، سبب سوگيري هايي در روش شناخت انسـان، تعريف او و سبکي که براي بهتر زيستنش ارائه مي دهند خواهد شد. فلسفه هاي متفاوت تربيتي، اهداف، مباني، اصول و حتي روش هايي متفاوت در تربيت انسان معرفي خواهند کرد.گروه روان شـناسي مرکز مطالعات و پاسـخ گويي به شـبهات در صدد است داده هاي اين رشـته و رشـته هاي مرتبط را که سبب تأثير در سبک زندگي فردي و اجتماعي و در ابعاد مختلف انسان مي شود بر کتاب و سنت عرضه داشته موارد انحرافي را تعيين نمايد؛ سپس با استفاده از معارف بلند اسلامي و بهره گيري از داده هاي علمي همين رشته به تبيين انحرافات و پاسخ به سؤالات و شبهات برخاسته از آن بپردازد. کتابهای چاپ شده توسط گروه تربیت و مشاوره بدین ترتیب می باشند:
1.جوانان و تهاجم فرهنگی – محمد کاوياني
2.جوانان و پرسشهای اخلاقی – مصطفي خليلي
3.جوانان و روابط – ابوالقاسم مقيمي حاجي
4.حجاب شناسی – حسين مهدي زاده
5.دروس اخلاق اسلامی – سيد محمد علي جزايري (آل غفور)
6.جشن تکلیف – محمـود جویباری
4. ادیان و مذاهب
گروه ادیان و مذاهب یکی از گروههای علمی – تحقیقاتی مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات است. گروه ادیان و مذاهب که از سال 1381 تا کنون در این مرکز مشغول به فعالیت علمی و تحقیقاتی می باشد، وظایف زیر را به عهده دارد:
1- پاسخ به سوالات و شبهات در حوزه ادیان و فرق اسلامی و غیر اسلامی از داخل و خارج کشور
2- فعالیت در راستای تالیف و تدوین کتاب های مربوط به ادیان و فرقه ها
3- تهیه نرم افزارهای علمی
4- تعیین و آماده سازی موضوعات، جهت درج در نرم افزار پاسخ، مجلة پاسخ، ، گفتمان ها و…
کتابهای چاپ شده این گروه بدین شرح است:
1- نقد اندیشه های وهابیت – اکبر اسد عليزاده
2- مسيحيت – سيد محمد اديب آل علي
3- بهائيت – عباس مهدوي فر
4- تصوف – حميد الله رفيعي و رحمت الله ضيائي
5. سیاست و جامعه
از جمله گروههايي که همزمان با تأسيس مرکز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزه علميه قم با هدف انجـام مطالعات فرهنگي و پاسخ به شبهات مطرح درحوزه سياست و اجتماع راه اندازي شد، گروه سیاست و جامعه میباشد. مهمترين وظايفي که در حال حاضر اين گروه بر عهده دارد، عبارت است:
1- پاسخ به شبهات و سوالات در حوزه موضوعات سياسي، اجتماعي
2- نگارش مقالات متنوع براي سايت انديشه قم و نيز ساير رسانه ها
3- تدوين پروژه هاي اساسي مرتبط با موضوع دين، حکومت و جامعه
4- تهيه و توليد نرم افزار هاي موضوعي و تخصصي مانند دو نرم افزار فريضه انتخاب و صبح بيداري
5- همکاري جهت برگزاري جلسات گفتماني با موضوعات سياسي و اجتماعي و … .
آثار منتشر شده این گروه عبارتند از:
1. اسلام و توسعه – محمد جمال خليليان
2. اسلام و دموکراسی – نصرالله سخاوتي
3. تساهل و تسامح – محمد تقي اسلامي
4. جامعه علوی در نهج البلاغه – عبدالحسين خسروپناه
5. دین و آزادی – آيت الله مصباح یزدی
6. رابطه روحانيت و نظام اسلامي از منظر امام و رهبري – علي مجتبي زاده
7. ولایت فقیه – مصطفي جعفر پيشه فرد
8. ولایت فقیه دو دهه کارآمدی (محمد رضا ظاهری – مجید نقی زاده)
6. تاریخ و سیره
این گروه از جمـله گروههاي مرکز مطـالعات است که در سـال 1379 پس از تأسيس مرکـز مطالعات و پاسـخگويي به شـبهات فعاليت خـود را آغـاز نمود. فعاليتهاي پژوهشي اين گروه عبارت است از:
الف. پاسخ به شبهات و سوالات در زمینه های مختلف تاریخی از جمله: تاريخ انبياء، سيره ي پيامبراکرم (صلی الله علیه وآله )، تاريخ اهل بيت(علیهمالسلام)، تاريخ تشيع، تاريخ اديان، تاريخ ايران، تاريخ حوزه هاي علميـه
ب. تالیف و تدوین کتابهای تاریخی که میتوان به کتابهای ذیل اشاره نمود:
1- جريان شناسي فکري معارضان قيام کربلا – دکتر هدايت پناه
2- تحقيقي در نهضت عاشورا – جمعي از محققان
3-از عدالت خانه تا مشروطه – محمد جواد سليماني
4- سيره ي نظامي امام علي(علیهالسلام) – یدالله حاجی زاده
ج. همکاری در جهت تهیـه محتـوای علمی پنج نرمافـزار مناسـبتی.
7. حقوق و فلسفه احکام
گروه حقوق و فلسفه احکام يکي از گروه هاي فعال مرکز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزه علميه قم ميباشد که در زمينه پاسخ گويي به شبهات مرتبط با مسائل حوزه هاي گوناگون حقوقي فعاليت دارد از جمله:
1-حقوق خصوصي شامل: معاملات، خانواده، ارث و…
2- حقوق جزا در برگيرنده: جزاي عمومي، حدود، قصاص و ديات
3-حقوق عمومي، مانند شبهات مربوط به حقوق اساسي و از جمله اصول و مباني قانون اساسي ايران
4-حقوق بين الملل، حقوق بشر و بشردوستانه مانند مسائل هستهاي، برده داري، تبعيض و نابرابری جنسيتي و…
بخش ديگر فعاليت اين گروه پاسخگويي پيرامون فلسفه و حکمت هاي تشريع احکام الهي ميباشد که تاکنون به صدها پرسش از داخل و خارج کشور در این زمينه پاسخ عالمانه داده است و همچنان آماده پاسخ گويي همه پرسش گران محترم در ایران اسلامی و تمامی کشورهای جهان ميباشد. کتاب های چاپ شده توسط این گروه بدین ترتیب است:
1- اسلام و اقلیت های مذهبی- محمدباقر طاهري
2- سنگسار، مجازاتهاي اسلامي چيستي و چرايي – محمدرضا کدخدايي
3- قانون اساسی و ضمانت اجرائی – گفتگو با حاج آقاي کعبي
4- نقد كنوانسيون رفع كليه اشكال تبعيض عليه زنان – فريبا علاسوند
5- تحلیل مبانی فقهی و حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام – سید حسین هاشمی
8 . قرآن و حدیث
گروه قرآن و حديث مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات در راستاي شبهه زدايي از سطح جامعه در سال 1379 تأسيس و تاکنون هزاران سوال و شبهه را پاسخ گفته است. علاوه بر آن حدود ده کتاب پاسخ به شبهات و با روش موضوعي چاپ و آماده چاپ دارد. بخش قرآن شـناسي سايت انديشه قم نیز در نوع خود، کاملترين سايت پاسخ به شبهات است. کتابهای چاپ شده توسط این گروه بدین شرح است:
1- آشنایی با تفسیر علمی قرآن
2- باطن و تأویل قرآن – گفتگو با حاج آقاي بابايي و دکتر شاکر
3- تاریخ تدوین قرآن – علي اميرخاني
4- جهان شناسی در قرآن – حسن رضا رضايي
5- قرآن و فرهنگ زمانه – حسن رضا رضايي
6- منطق فهم قرآن – محمود رجبي
7- سلامت قرآن از تناقض – حسين طوسي
8- جستاری در وحی – سید محمد حسن جواهری
9. فقــه
گروه فقه مرکز مطالعات که همزمان با تأسيس مرکز از سال 1379 مشغول فعاليت است در دو حوزه پاسخ گويي به سؤالات شرعي مطابق نظر مرجع تقليد پرسشگر و پاسخ گويي به شبهات فقهي فعاليت مي کند.
برگزاري جلسات بحث و گفتگو پيرامون مسائل مورد ابتلا و نیاز عموم در مدرسه فيضيه و چاپ مقالات در موضوعات پژوهشي از فعاليت هاي ديگر اين گروه است.
معاونت پشتيباني
معاونت پشتیبانی یکی از دو معاونت اصلی مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات می باشد. این معاونت در چارت اداری از سه بخش اصلی اداره امور مالي، اداره محصولات پژوهشي، و اداره پشتیبانی تشکیل شده است. هرکدام از این بخش ها متکفل وظایفی بدین شرح می باشند:
اداره امور مالی
صدور احکام حقوقي، مأموريت، مرخصي، گواهيها و…، انبارگرداني، صدور رسيد و حواله انبار، تهيه لوازم مورد نياز مجموعه و تنظيم اسناد مربوط به آن، پرداخت حقوق و مزاياي پرسنلي، حسابداري و تنظيم اسناد مالي، جمع داري و ثبت اموال، پيگيري و دريافت اعتبارات مالي مصوب، ثبت و ضبط اسناد مالي، پرداخت هزينههاي مرکز و تنظيم حسابها، ارائه گزارش ماهيانه از عملکرد اعتبارات به تفکيک برنامهها، تنظيم جريان نقدينگي و برنامهريزي در تامين به موقع نيازهاي مالي، تأمين نيازهاي مرکز با هماهنگي رياست مرکز، اعمال مراقبت و نظارت در حفظ و نگهداري اموال و دارييهاي مرکز، کنترل مالي پروژهها و قراردادهاي مرکز، تهيه پيشنويس آييننامههاي لازم در حوزه مربوطه امور اداري مرکز، برنامهريزي براي ارتقاء سطح رفاه و معيشت اعضاء علمي و کارکنان و … برعهده این اداره میباشد.
اداره پشتیبانی
این اداره عهده دار پیگیری های مربوط به امور خدمات و تدارکات مرکز را به عهده دارد.
اداره محصولات پژوهشی
این اداره چاپ و نشر کتاب و مجلات مرکز، تکثير و نشر نرم افزار های پاسخ 1 و 2، نرم افزارهای کم حجم مناسبتی و محصولات رسانه را به عهده دارد. از جمله دیگر فعالیتهای این اداره موارد زیر میباشد:
1-چاپ و توزیع 60 عنوان کتاب و 8 عنوان نرم افزار.
برخی از کتب و نرم افزارهای مرکز بدین شرح است: رابطه روحانيت و نظام اسلامي از منظر امام و رهبري، وحي از محضر بزرگان، سلامت قرآن از تناقض و سيره نظامي اميرالمؤمنين(علیهالسلام). نرم افزارهای پاسخ 1و2، صبح بیداری 1و2 و پیامبر اعظم (صلّیالله علیه و آله)
2- حضور و فروش محصولات در نمایشگاه های سراسری همچون نمایشگاه بین المللی کتاب، قرآن و …
3- ارسال کتب و نرم افزارهای تولیدی مرکز به نمایشگاههای استانی در سراسر کشور.
4- ارسال و اهداء کتب و نرم افزارهای تولیدی مرکز به مسئولین و نخبگان حوزوی و دانشگاهی.
5- همکاری و تبادل کتاب با ناشران معروف دینی کشور همچون نشر معارف، بوستان کتاب، انتشارات اسراء، نشر امام صادق (علیهالسلام) و…
مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان و محققان مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قــم:
از دوستاني که به نحوي دست اندرکارند، چه در مديريت اساسي اين کار، چه در مديريت گروهها، چه در بخش تحقيق، يا نويسـندگي يا کارهاي خدماتي و پشـتيباني که از همه صميمانه تشکر ميکنيم به عنوان کسي که دلبسـته اين کار است. تشکر من به عنوان تشکر يک صاحب کار نيست، چون کار اصـلاً به من ارتباطي ندارد، کار مالِ حوزه است. بلکه به عنوان تشـکر يک کسي است که مي بينـد که اين کـار لازم است و مورد اهتمام اوست و يک عده اي دارند اين کار را اين کوه را از سـر راه بر مي دارند. اين کار به اين بزرگي را دارند انجام مي دهند.